Arbeidsongeschiktheid van zelfstandigen
Stel: je hebt je eigen onderneming en onverhoopt raak je (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt. Hoe zorg je er dan voor dat je onderneming kan blijven bestaan? En dat je geen inkomstenverlies lijdt? Met een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) kunnen zzp’ers zich verzekeren tegen de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid.
Of het voor jou noodzakelijk is om een arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten, hangt af van je persoonlijke situatie. Misschien heb je wel voldoende inkomen van je partner of een andere bron van inkomsten achter de hand (pensioen, uitkering, loon). Of je hebt veel vermogen in je bedrijf, op je spaarrekening of in je eigen huis. Je moet dan goed uitzoeken of dat genoeg is om van te kunnen leven. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat je gedeeltelijk in loondienst bent en zo aanspraak kan maken op de loondoorbetalingsplicht of later een WIA-uitkering. Het is belangrijk om dit goed uit te zoeken.
In deze gevallen is een arbeidsongeschiktheidsverzekering wellicht niet nodig. In andere gevallen wel: als je verantwoordelijk bent voor het inkomen van je huishouden, is het verstandig om toch eens naar de verzekermogelijkheden te kijken.
Als je als zelfstandig ondernemer volledig arbeidsongeschikt raakt, valt je inkomen helemaal weg. Je moet dan zelf voor je inkomen zorgen, totdat je recht hebt op AOW en/of pensioen. Hoeveel geld nodig is om die periode te overbruggen, is afhankelijk van je leeftijd en het inkomen dat je nodig hebt om te leven.
Bijvoorbeeld: stel dat je 40 jaar bent en op je 68e met pensioen kan. Het inkomen dat je per jaar nodig hebt om te leven is €30.000. Als je nu arbeidsongeschikt raakt, heb je 28 x €30.000 = €840.000 nodig.
Verzekeringsmogelijkheden
Reguliere arbeidsongeschiktheidsverzekering
Als zelfstandige moet je, als je dat wilt natuurlijk, zelf een voorziening treffen voor het geval je arbeidsongeschikt raakt. Je kunt dan een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) afsluiten. Als je arbeidsongeschikt raakt als gevolg van een ongeval of ziekte, geeft deze verzekering een periodieke uitkering tot de AOW-leeftijd.
De AOV keert een vooraf afgesproken bedrag uit voor iedere dag dat je arbeidsongeschikt bent. Je hebt een grote vrijheid om de verzekeringsvoorwaarden mee te bepalen. Meestal wordt met de verzekeraar afgesproken dat je maximaal tachtig procent van het (gemiddelde) inkomen mag verzekeren. Raak je gedeeltelijk arbeidsongeschikt, dan vindt ook een gedeeltelijke uitkering plaats. Dit gebeurt volgens een uitkeringsschaal die in de polis is vastgelegd. Het is gebruikelijk dat je een tijd bepaalt waarover geen uitkering plaatsvindt, ook wel de eigenrisicoperiode genoemd.
Vrijwillige voortzetting UWV
Hoewel er voor bijna alle zelfstandigen een passende AOV te krijgen is, kan het voorkomen dat je vanwege medische problemen of leeftijd, er niet in slaagt om een reguliere AOV af te sluiten. Je kunt je dan wel verzekeren bij het UWV voor ziekte (Ziektewetverzekering) en arbeidsongeschiktheid . Als een werknemer langdurig ziek is, komt hij in aanmerking voor een WIAverzekering.
Welke verzekeringen kan ik afsluiten?
Bij het UWV kun je twee soorten verzekeringen afsluiten: de Ziektewetverzekering en de WIA-verzekering.
Met de Ziektewetverzekering ben je verzekerd voor inkomen dat je verliest bij ziekte. Ben je langer dan twee dagen ziek, dan ontvang je een Ziektewetuitkering. Je kunt deze uitkering maximaal twee jaar (104 weken minimaal 2 wachtdagen) krijgen. De Ziektewetuitkering is zeventig procent van het loon dat je verzekerd hebt.
Met een WIA-verzekering ben je verzekerd voor inkomen dat je verliest bij arbeidsongeschiktheid. Ben je twee jaar (104 weken) ziek? Dan kun je met een vrijwillige verzekering een WIA- uitkering krijgen. Tijdens je ziekteperiode krijg je meer informatie over het aanvragen van een WIA.
Voor wie is de vrijwillige verzekering bij het UWV?
Je kunt een vrijwillige verzekering afsluiten als je als zelfstandige begint vanuit loondienstverband of uitkeringssituatie, zoals WW, WAO, WIA, Wajong of WAZ.
Wanneer kan ik de vrijwillige verzekering aanvragen?
Het aanvragen van de vrijwillige verzekering kan binnen dertien weken nadat de verplichte werknemersverzekering via werk of uitkering is gestopt. Deze termijn is belangrijk! Na dertien weken kun je niet meer bij het UWV terecht.
Vangnetverzekering
Hoewel er voor bijna alle zelfstandigen een passende arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) bestaat, kan het voorkomen dat je er vanwege medische problemen, niet in slaagt om een reguliere AOV af te sluiten. In dat geval is de vangnetverzekering die veel verzekeraars aanbieden, misschien een alternatief.
De vangnetverzekering is bedoeld voor startende ondernemers, dat wil zeggen: ondernemers die korter dan vijftien maanden werkzaam zijn als zelfstandige.
Voor de meeste mensen biedt de reguliere markt voldoende mogelijkheden voor het afsluiten van een geschikte arbeidsongeschiktheidsverzekering. Vraag daarom eerst een offerte aan voor een reguliere AOV (let op: binnen vijftien maanden nadat je bent gestart als zelfstandig ondernemer). Word je toch op medische gronden afgewezen, dan bieden veel verzekeraars een vangnetverzekering aan.
De vangnetverzekering is uitsluitend bedoeld voor zelfstandigen die om medische redenen geen reguliere arbeidsongeschiktheidsverzekering kunnen afsluiten. Voorwaarde is dat er binnen vijftien maanden na de start van de onderneming een offerte is aangevraagd voor een (normale) arbeidsongeschiktheidsverzekering.
Zelfstandigen die een uitsluiting op de reguliere arbeidsongeschiktheidsverzekering krijgen, vallen niet onder de doelgroep van deze verzekering.
Arbeidsongeschiktheidsverzekering
Als je een verzekering wilt afsluiten, moet je van tevoren een duidelijk beeld hebben van wat je echt nodig hebt en wat je graag zou willen hebben. Het liefst leef je natuurlijk door op dezelfde voet als die je nu gewend bent. Maar is dat wel noodzakelijk? Is de grote auto nog wel nodig als je hem niet meer voor je werk nodig hebt? Maak daarom een lijstje van punten die je belangrijk vindt. En een lijstje van wat je echt nodig hebt. Onderdelen waarop je zeker moet letten zijn:
- De hoogte van de uitkering bij arbeidsongeschiktheid. Hoeveel inkomen heb je echt nodig? Houd daarbij rekening met het eventuele inkomen van je partner of andere inkomsten.
- Het verzekerde inkomen. Dit is het inkomen dat je verzekert op je arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dit hoeft dus niet gelijk te zijn aan het inkomen dat je nu verdient. Bij veel verzekeraars kun je maximaal 80% van je gemiddelde inkomen verzekeren. Er zijn verzekeringen die de hoogte van de uitkering afhankelijk maken van het inkomen wat je voor je arbeidsongeschiktheid verdiende. Zij toetsen het verzekerde inkomen.Dit is het inkomen dat je verzekert op je arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dit hoeft dus niet gelijk te zijn aan het inkomen dat je nu verdient. Bij veel verzekeraars kun je maximaal 80% van je gemiddelde inkomen verzekeren. Let daar op!
- Het arbeidsongeschiktheidscriterium. De verzekeraar kan op drie manieren kijken of u arbeidsongeschikt bent. Die manieren noemen we het arbeidsongeschiktheidscriterium. Je kunt zelf kiezen voor welke soort arbeidsongeschiktheid je je wilt verzekeren.
We leggen de drie manieren hieronder uit.
Beroepsarbeidsongeschiktheid: Bij beroepsarbeidsongeschiktheid beslist de verzekeraar of je je eigen beroep nog kunt uitoefenen. Misschien kun je je eigen beroep nog uitoefenen, maar is daarvoor een andere werksituatie nodig. Je doet bijvoorbeeld niet meer alles wat je vroeger deed, of je doet het op een andere manier. Je blijft wel in je eigen beroep werken.
Passende arbeid: Bij passende arbeid kijkt de verzekeraar of je nog werk kunt doen dat bij je past. De verzekeraar kijkt dan naar je opleiding en werkervaring. Het maakt voor hem niet uit of je een baan kunt vinden. Hij kijkt alleen wat voor werk je zou kunnen doen. Bij passende arbeid kun je sneller weer aan het werk dan bij beroepsarbeidsongeschiktheid.
Gangbare arbeid: Bij gangbare arbeid kijkt de verzekeraar of je nog werk kunt doen. Het maakt niet uit wat voor werk. De verzekeraar let niet op je oude beroep of werkervaring. Het maakt voor hem niet uit of je een baan kunt vinden. Hij kijkt alleen wat voor werk je zou kunnen doen. Bij gangbare arbeid kun je sneller weer aan het werk dan bij passende arbeid.
Wil je per se een uitkering krijgen als je je eigen beroep niet meer kunt uitoefenen? Of vind je het voldoende om een uitkering te krijgen die je inkomen uit ander werk aanvult? Let daarom goed op het arbeidsongeschiktheidscriterium:
- De eigenrisicotermijn. Kun je met eigen middelen een bepaalde periode overbruggen of lukt dat niet? Gaan je inkomsten gewoon door als je er even niet bent? Kun je een korte periode van afwezigheid weer inhalen, zodat je inkomsten hetzelfde blijven? Is het erg als je een korte periode alleen afhankelijk bent van het inkomen van je partner?
- De duur van de uitkering. Wanneer gaat je pensioen in? Denk daarbij niet: ‘ik wil stoppen als ik vijftig ben, want dan ben ik binnen’. Dat kan namelijk tegenvallen. Zeker als je voor die tijd arbeidsongeschikt raakt en dat spaarpotje niet meer bij elkaar kunt werken.
- Soms is de duur van de uitkering gemaximeerd op een bepaald aantal jaar of loopt de uitkering maar tot een bepaalde leeftijd. Er zijn ook verzekeringen die voorzien in een uitkering tot aan het pensioen, bij 65 jaar.
- Indexatie van de uitkering. In de loop der jaren wordt alles duurder. Je kiest zelf of je de hoogte van je uitkering ook mee wilt laten stijgen.
- De dekking van de verzekering. Er zijn verzekeringen die alleen arbeidsongeschiktheid als gevolg van bepaalde ziekten dekken. Dit zijn critical-illness verzekeringen. Critical-illness verzekeringen zijn verzekeringen die arbeidsongeschiktheid dekken als gevolg van een van tevoren bepaalde lijst ziekten. Deze lijst staat in de polisvoorwaarden. Als je arbeidsongeschikt wordt door een ziekte op deze lijst, dan krijg je een uitkering. Als je arbeidsongeschikt wordt door een ziekte die niet op de lijst staat, dan krijg je geen uitkering. Deze verzekeringen zijn vaak goedkoper dan verzekeringen die alles dekken. Maar deze keren dus niet bij alle oorzaken van arbeidsongeschiktheid uit.
- Uitsluitingsgronden. Sommige maatschappijen hoeven in bepaalde situaties niet uit te keren, bijvoorbeeld ziekten die net na of voor het sluiten van de verzekering zijn ontstaan. Soms worden aanvullende voorwaarden gesteld, bijvoorbeeld dat je bij psychische klachten onder behandeling van een psycholoog of psychiater moet staan. In het algemeen geldt: hoe meer uitsluitingsgronden, hoe voordeliger de verzekering, maar hoe groter de kans dat je geen uitkering krijgt.
- De extra diensten die de maatschappij aanbiedt. Soms is het mogelijk om tijdens de looptijd van de verzekering het verzekerd inkomen te verhogen. Daarnaast bieden maatschappijen veel re-integratiedienstverlening aan. Ook dat bepaalt de kwaliteit van de verzekering!
Bovenstaande punten bepalen voor een belangrijk deel de kwaliteit maar ook de prijs van een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Vraag dus altijd meerdere offertes aan en vergelijk deze op basis van deze criteria en de hoogte van de premie!
Verzekerd inkomen
Bij veel verzekeraars kun je maximaal tachtig procent van je inkomen verzekeren. Dat komt doordat je er van de wet niet op vooruit mag gaan als je een uitkering krijgt van de verzekeraar. Veel verzekeraars controleren of je in de paar jaar die vooraf zijn gegaan aan je eventuele arbeidsongeschiktheidsmelding, daadwerkelijk het inkomen hebt verdiend dat je verzekerd hebt. Als het inkomen dat je verzekerd hebt hoger is dan het inkomen dat je daadwerkelijk verdiend hebt, dan kan de verzekeraar de uitkering verlagen. Zorg er dus voor dat je goed weet hoe dit bij jouw verzekering is geregeld als je er één afsluit.
Waarom kan snel afsluiten belangrijk zijn?
Iedereen loopt risico om arbeidsongeschikt te raken. Want al ben je nu gezond van lijf en leden, een ongeluk zit in een klein hoekje. Houd ook rekening met de termijn van een vangnetregeling. Als je niet voor een reguliere verzekering in aanmerking komt, geldt de vangnetregeling alleen als je jezelf binnen 15 maanden nadat je als zelfstandige bent begonnen, hiervoor hebt aangemeld.
Hoewel er voor bijna alle zelfstandigen een passende arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) te krijgen is, kan het voorkomen dat je er, vanwege medische problemen, niet in slaagt om een reguliere AOV af te sluiten. Je kunt je dan wel verzekeren bij het UWV voor ziekte (Ziektewetuitkering) en arbeidsongeschiktheid (WIAverzekering) of via de private vangnetverzekering. Je kunt deze verzekeringen alleen aanvragen binnen drie (UWV) of vijftien (vangnetregeling) maanden na de start van je onderneming. Daarna zijn er alleen nog de mogelijkheden voor een gewone AOV. Als je gezondheidsproblemen hebt (gehad) is het dus belangrijk om snel aan de slag te gaan met het regelen van je verzekering.
Informatie acceptatie & schade
Als je een AOV wilt afsluiten of de verzekeraar wil melden dat je arbeidsongeschikt bent gaat de verzekeraar aan de slag. Je krijgt dan met allerlei zaken te maken en zult vaak medische gegevens overleggen. Het is belangrijk dat dat zorgvuldig gebeurt. Hier kun je lezen wat je rechten en plichten zijn.
Medische acceptatie
Als je een arbeidsongeschiktheidsverzekering aanvraagt, moet je meestal een gezondheidsverklaring invullen. Deze verklaring is bedoeld voor de medisch adviseur. Hij adviseert de verzekeraar over het risico dat je vormt voor de verzekeraar. De meeste mensen kunnen op basis van deze gezondheidsverklaring meteen worden geaccepteerd. Soms is het nodig voor de verzekeraar om extra informatie op te vragen of een keuring uit te voeren.
Informatie bij schade
Als je een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebt en je raakt arbeidsongeschikt, dan moet je dat melden bij de verzekeraar. De verzekeraar gaat dan aan het werk om de mate van arbeidsongeschiktheid te bepalen. Je krijgt dan met allerlei zaken te maken, zoals medische beoordelingen en verschillende deskundigen die voor de verzekeraar werken. Het kan zijn dat de verzekeraar een beslissing neemt waarmee je het niet eens bent en waarover je een klacht wilt indienen. Verzekeraars hebben een protocol opgesteld waarin is vastgelegd wat je rechten en plichten zijn bij de afhandeling van je schade. In de bijbehorende folder lees je meer over de gang van zaken.
Broodfonds
Een broodfonds is in feite een groep van maximaal vijftig zelfstandige ondernemers die samen een vereniging oprichten om elkaar financieel te steunen bij arbeidsongeschiktheid. Zij storten maandelijks een bedrag op die rekening. Wordt niemand arbeidsongeschikt, dan groeit het tegoed. Gebeurt dat wel? Dan maken de anderen maandelijks een bedrag over aan degene die arbeidsongeschikt is geraakt.
Een broodfonds is geen verzekering. Het is een ‘schenking op basis van onderlinge afspraken’. Het geld blijft van de deelnemers zelf. Wie uit het broodfonds stapt, neemt zijn eigen tegoed weer mee. Iedereen kiest het ‘schenkingsniveau’ dat bij zijn inkomen past. Hoe hoger de gewenste uitbetaling bij ziekte, hoe hoger de inleg moet zijn. Een schenking is overigens onbelast, wat betekent dat de arbeidsongeschikte netto bedragen ontvangt. Naast de reguliere inleg betalen de deelnemers ook eenmalig inschrijfgeld en een kleine maandelijkse bijdrage voor verenigings- en administratiekosten.
De regels van een broodfonds zijn voor alle deelnemers gelijk: ondernemers die maandelijks gemiddeld 750 euro netto winst uit hun inkomsten halen en die hun jaarcijfers kunnen laten zien, kunnen meedoen. Je kunt niet uitgesloten worden van een broodfonds door een risicovol beroep of medische aandoeningen.
Bij een broodfonds kom je gemiddeld twee keer per jaar bij elkaar. Het fonds werkt op basis van vertrouwen. Het onderlinge en kleinschalige van een broodfonds zorgt ervoor dat leden elkaar ook als ondernemersnetwerk ondersteunen. Het eerste broodfonds werd opgericht in 2006. Begin 2017 waren er al 260 broodfondsen, waar ruim 11.000 zelfstandigen bij zijn aangesloten.
Combinatie broodfonds en AOV
Met een broodfonds kun je maximaal twee jaar achter elkaar financiële steun krijgen. Wil je ook de periode na die twee jaar afdekken? Dan kun je kiezen voor een combinatie van een broodfonds en een arbeidsongeschiktheidsverzekering met twee jaar wachttijd. Met een lagere premie.
Links
PZO
Belastingdienst
VanAtotZekerheid.nl
Kamer van Koophandel
Wijzer in geldzaken
UWV
FNV Zelfstandigen
Broodfonds.nl
Contact
Wanneer je vragen of opmerkingen hebt over de informatie op deze website die nog niet staan vermeld bij onderstaande veelgestelde vragen kan je die sturen aan: info@verzekerenvoorzelfstandigen.nl. Wij komen daar zo snel mogelijk bij je op terug.